Η σειρά εκδηλώσεων της πλατφόρμας MOVIMENTOS του 18ου Φεστιβάλ Οίτης ολοκληρώθηκε. Ήταν ένα ξεχωριστό ταξίδι στη Μεσόγειο καθώς, με αφετηρία τον Τόπο Τεχνών «Χώρα» και τα Λελέικα Υπάτης, κάθε βράδυ κάναμε κι ένα διαφορετικό ταξίδι σε μια χώρα της Μεσογείου με όχημα τη μουσική και τις εικόνες!
Με στόχο να ενώσει ένα Μεσογειακό τόξο από Ισπανία, Τυνησία, Κάτω Ιταλία, Ελλάδα – Υπάτη, το Movimentos ενεργοποίησε μια ιστορική διαδρομή που ξεκίνησε τον 5ο αιώνα π.Χ. με τις πρώτες αποικίες των Αρχαίων Ελλήνων στα Βόρεια της Βαρκελώνης, την ίδρυση του Δουκάτου των Νέων Πατρών, στη θέση της σημερινής Υπάτης από τους Καταλανούς Αλμογάβαρους τον 14ο αιώνα μ.Χ., φτάνοντας μέχρι το σήμερα με τις συνεχείς μετακινήσεις ανθρώπων, ιδεών, καλλιτεχνών δημιουργώντας ένα εκπληκτικό μείγμα τέχνης και πολιτισμού.
Στα πλαίσια αυτά, φιλοξενήσαμε το Hola Flamenco Festival και τη Yota Baron που συνέπραξαν με το Πολυφωνικό Σχήμα Ηπείρου, το Περιπλανώμενο Μουσείο Πολιτισμών του Pep Beltran Ramirez από τη Βαλένθια της Ισπανίας, τα Ματζούνια τη μουσική παρέα που της αρέσει να παίζει στη μέση του χορού, το μουσικό σχήμα “Banda Corapi” από την Κάτω Ιταλία με τους Mico Corapi και Gabriele Trimboli που κατάγονται αντίστοιχα από την Gioiosa του Ιονίου και το Siderno, πόλεις στην ακτή Gelsomini και τη Vittoria Agliozzo από την Σικελία, την Τυνήσια τραγουδίστρια Lamia Bendioui, την Κρητικιά παραμυθού Γεωργία Καλλέργη, τους Κούπες, τη μπάντα που ακροβατεί ανάμεσα στο ροκ και την ελληνική παράδοση και το Fecha – Φεστιβάλ Ισπανόφωνου Κινηματογράφου Αθήνας με προβολές ισπανόφωνων ταινιών, σε μια απόπειρα εμβάθυνσης στην πολυποίκιλη πολιτιστική κληρονομιά της Μεσογείου.
Το Movimentos προσέφερε σε όσες και όσους το επιθυμούσαν τη δυνατότητα κατασκήνωσης κατά τη διάρκειά του προκειμένου να είναι πιο ολοκληρωμένη η εμπειρία της συνύπαρξης. Έτσι, κάτω από την φιλόξενη σκιά των δέντρων του Τόπου Τεχνών “Χώρα” κατασκήνωσαν άνθρωποι από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό (Τουρκία, Γερμανία, Αγγλία) και ήταν τόσο αρμονική η συνύπαρξη αυτή που με το τέλος του Φεστιβάλ, αποχαιρετίστηκαν με δάκρυα στα μάτια, σαν να γνωριζόντουσαν χρόνια!
Το MOVIMENTOS, ξεκίνησε το ταξίδι του την Πέμπτη 1 Αυγούστου 2024 με μια μαγική βραδιά με τη Lamia Bedioui και τα Ματζούνια. Ζήσαμε μια αξέχαστη βραδιά γεμάτη μουσική και την παράδοση των χωρών της Μεσογείου! Η βραδιά ξεκίνησε με την υπέροχη εμφάνιση της Lamia Bedioui και ολοκληρώθηκε με ένα γλέντι όπως μόνο τα Ματζούνια ξέρουν να μάς χαρίζουν!
Η βραδιά άνοιξε με τη Lamia Bedioui, η οποία μας μετέφερε με την φωνή και την αφήγησή της σε μαγικά μέρη της Μεσογείου, ανάμεσα σε αυτά και μέρη της δικής μας πατρίδας. Το πρόγραμμα περιλάμβανε διασκευασμένα παραδοσιακά τραγούδια από διάφορα νησιά, με έμφαση στην παράδοση της Σαρδηνίας. Η αφήγηση του παραμυθιού των Janas, που προέρχεται από τη Σαρδηνία, πρόσφερε μια ξεχωριστή πινελιά στη βραδιά, αποκαλύπτοντάς μας μια λιγότερο γνωστή πλευρά της μεσογειακής παράδοσης.
Μετά την μαγευτική εμφάνιση της Lamia Bedioui, τη σκηνή κατέλαβαν τα Ματζούνια, προσκαλώντας το κοινό σε ένα γλέντι με παραδοσιακά τραγούδια από όλη την Ελλάδα. Η Δάφνη (κλαρίνο), ο Δημήτρης (λαούτο, τσαμπούνα), η Κατερίνα (ντέφι, νταούλι και τουμπάκι) και ο Θάνος (βιολί) κατάφεραν για ακόμη μια φορά να δημιουργήσουν μια ζεστή και φιλική ατμόσφαιρα, καλώντας τον κόσμο να χορέψει και να συμμετάσχει ενεργά καταλήγοντας σε ένα γλέντι γεμάτο ζωντάνια και ενθουσιασμό.
Η Παρασκευή 2 Αυγούστου 2024 ήταν η ημέρα έναρξης των Εργαστηρίων του Movimentos με πρώτο το εργαστήριο Frame Drums και Konnakol με τον Solis Barki. Παρακολουθήσαμε με μεγάλο ενδιαφέρον ένα εργαστήρι γνωριμίας με τα frame drums, δηλαδή μπεντίρ, ντέφια και σχετικά όργανα και μια εισαγωγή στην ιστορία των οργάνων αυτών και την γεωγραφία και τις παραδόσεις, που σχετίζονται με αυτά. Παρακολουθήσαμε τεχνικές, διαφορετικά στυλ και παραδοσιακούς ρυθμούς της Μεσογείου και όχι μόνο σε ένα ταξίδι με όχημα μερικά από τα πιο τελετουργικά όργανα του κόσμου!
Το απόγευμα της Παρασκευής, μέσα από την συναρπαστική διάλεξη/αφήγηση του Μουσειολόγου, με ειδίκευση στον λαϊκό πολιτισμό, Pep Beltran Ramirez από την Βαλένθια της Ισπανίας, παρακολουθήσαμε την συναρπαστική ιστορία των Αλμογάβαρων (η οποία αποτέλεσε και το έναυσμα για την υλοποίηση του Movimentos) και τη σχέση τους με την Υπάτη.
Μια συζήτηση για την ιστορία των Αλμογάβαρων στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία και τα σημάδια που άφησε η παρουσία αυτού του σώματος από Καταλανούς, Βαλενθιάνους και Αραγονέζους μισθοφόρους στη Βαλκανική Χερσόνησο κατά τη διάρκεια σχεδόν ενός αιώνα. Από την Κωνσταντινούπολη μέχρι την Υπάτη, την πρωτεύουσα του Δουκάτου των Νέων Πατρών (Neopatria), αναζητήσαμε τα ίχνη τους στην ελληνική ιστορία αλλά και στο φαντασιακό της λαϊκής παράδοσης.
Το ίδιο βράδυ, το νήμα της αφήγησης έπιασαν η Γεωργία Καλλέργη (παραμυθού) και ο Αλέξανδρος Τσιμέκας (μουσικός) και μοιράστηκαν μαζί μας την κοινή εμπειρία της ύπαρξης μέσα από τα λαϊκά παραμύθια.
Μαζί τους συνομιλήσαμε με στοιχειά και στοιχειωμένους, κατεβάσαμε το φεγγάρι για να το κάνουμε σύμμαχό μας, χτυπήσαμε στο γουδί μαγικά βοτάνια και φτιάξαμε φίλτρα για πονεμένες ψυχές, ψάξαμε το αντίδοτο σ’ αλάθευτα μάγια και αναζητήσαμε το φίλτρο της αγάπης για ασυγκίνητες καρδιές…
Ακολούθησε, αμέσως μετά, η Τυνήσια τραγουδίστρια και αφηγήτρια Lamia Bedioui με τη συνοδεία του μουσικού Γιώργου Βουρνά που μας παρουσίασαν “Ιστορίες, παραμύθια και τραγούδια από την παράδοση της Τυνησίας”, με αφήγηση ιστοριών και εκτέλεση παραδοσιακών Τυνησιακών τραγουδιών.
Μας ταξίδεψαν σε μέρη μακρινά, σε αχανείς ερήμους και κακοτράχαλα τοπία, σε παζάρια που μοσχομυρίζουν μπαχαρικά και βοτάνια, σε δρόμους μαγικούς που τους διασχίζουν ατελείωτα καραβάνια, σε παλάτια σκοτεινά και αυλές ολόφωτες. Εξερευνήσαμε το καλό και το κακό που συνυπάρχουν σε κάθε ανθρώπινη ύπαρξη και ψάξαμε να βρούμε τις εξωτικές λέξεις που ξεκλειδώνουν τον κόσμο των ονείρων!
Το Σάββατο 3 και την Κυριακή 4 Αυγούστου, οι πρόποδες της Οίτης γέμισαν με την μαγεία της Ανδαλουσίας! Η ατμόσφαιρα πλημμύρισε με την ένταση και το πάθος του φλαμένκο μεταφέροντάς μας στους δρόμους της Ισπανίας, με καλλιτέχνες που ήρθαν ειδικά για το Movimentos από την Ισπανία, το Βέλγιο και την Ελλάδα, μέσα από εκρηκτικές χορογραφίες και μελωδίες που μίλησαν στην καρδιά μας.
Η βραδιά ξεκίνησε με το Πολυφωνικό Σχήμα Ηπείρου του Βαγγέλη Κώτσου να καλωσορίζει το φλαμένκο σχήμα και ακολούθησε η σύμπραξη των δύο σχημάτων η οποία κατέληξε σε μια ξεχωριστή σύνθεση πολιτισμών και ηχοχρωμάτων. Οι πολυφωνικές μελωδίες της Ηπείρου έδεσαν άρτια με τον δυναμισμό του φλαμένκο, προσφέροντας στο κοινό μια εμπειρία ανεπανάληπτη.
Στη συνέχεια, το κοινό απόλαυσε την παράσταση του Hola Flamenco. Οι χορεύτριες Francesca Grima, Θέτις Μισίου και Μαρίζα Ρίζου καθήλωσαν το κοινό με την ενέργεια και την έκφρασή τους, ενώ ο τραγουδιστής Esteban Murillo, με τη βαθιά και μελωδική φωνή του, πρόσθεσε ένα μοναδικό συναίσθημα στην παράσταση. Η υπέροχη, γεμάτη πάθος φωνή της Yota Baron μάς συγκίνησε και μάς μάγεψε. O Σταύρος Πρεσσής στην κιθάρα και ο Andreij Vuyicic στα κρουστά, σε έναν απόλυτο “διάλογο” με τις χορεύτριες, δημιούργησαν μια παράσταση με αυθεντικότητα και ζωντάνια.
Και τις δύο βραδιές, οι δύο εντυπωσιακές παραστάσεις χορού φλαμένκο ανέδειξαν το πάθος και την εκφραστικότητα αυτής της τέχνης και μας γέμισαν έντονα συναισθήματα!
Το διήμερο αυτό πραγματοποιήθηκαν και όλα τα workshops του Flamenco όπου οι συμμετέχουσες/ντες δούλεψαν με τον Andreij Vuyicic σε μια διασκεδαστική ακολουθία palmas (παλαμάκια) και jaleos (λεκτικές φράσεις που χρησιμοποιούνται στο φλαμένκο), σε ρυθμό bulerías που προσαρμόστηκε στη χορογραφία του εργαστηρίου της Francesca Grima, όπου μαζί με τις συμμετέχουσες, δούλεψε σε μια σύντομη χορογραφία por bulerias, πικάντικη και με πολύ “βάρος”! Το υπέροχο αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας απολαύσαμε την Κυριακή 4 Αυγούστου που τα αποτελέσματα του εργαστηρίου παρουσιάστηκαν στο κοινό!
Για να είναι πιο ολοκληρωμένη η Flamenco εμπειρία μας, ο Esteban Murillo ανέλαβε να μας διδάξει τραγούδι για tangos! Τα tangos είναι ένα πολύ δημοφιλές είδος (palo) στο φλαμένκο και για να μπορέσει κάποιος να τραγουδήσει tangos, πρέπει πρώτα να κατανοήσει το ρυθμό και τις διάφορες μελωδίες. Έτσι, ανακαλύψαμε τη βάση του φλαμένκο: τη μελωδία και τη συγκεκριμένη τεχνική του τραγουδιού.
Η διάλεξη του ιστορικού και συγγραφέα, Γιώργου Χριστουδουλάκη μάς βοήθησε να αντιληφθούμε την ουσία της τέχνης του Flamenco και να κατανοήσουμε πώς γεννήθηκε, ποια ήταν και είναι η σημασία του για όλους τους εμπλεκόμενους και πώς συνεχίζει να διαμορφώνει την ιστορία μέχρι και σήμερα.
Το Σάββατο 3 Αυγούστου 2024, ο Pep Beltran, μάς έδειξε την ισπανική εκδοχή της Cucina Povera, της κουζίνας των Πτωχών της Μεσογείου, δηλαδή. Μια μαγειρική που επανέρχεται, κυρίως σε καιρούς οικονομικής κρίσης, στο προσκήνιο και προκύπτει από την ανάγκη να χρησιμοποιήσουμε (και να επαναχρησιμοποιήσουμε) όσο το δυνατόν λιγότερα και πιο οικονομικά υλικά.
Στα πλαίσια της “ανταλλαγής” μαγειρικών πρακτικών και παραδοσιακών συνταγών, δείξαμε στους φιλοξενούμενούς μας τον τρόπο παρασκευής του παραδοσιακού τραχανά, από φρέσκο, φυσικά, γάλα αλλά και πώς βγαίνει το βούτυρο και το ξινόγαλο. Ένα εξαιρετικό παράδειγμα της ελληνικής εκδοχής της cucina povera!
Την Κυριακή 4 Αυγούστου το απόγευμα, η ομάδα Vivirdelaire με τους Pep Beltran, Πετρίνα Βάσσου και Francesc Cantarero, μάς παρουσίασε μια πολύ διαφορετική παράσταση βασισμένη στο ιπποτικό μυθιστόρημα ”Tirant lo Blanch”. Περιπέτειες, μάχες και ρομαντικοί άτυχοι έρωτες “ζωντάνεψαν” μπροστά μας μέσα από αφηγήσεις, τραγούδια (μεσαιωνικά παραδοσιακά της Καταλονίας), εικόνες και χρήση κούκλας. Μια παράσταση με αφήγηση, χάρτινο κουκλοθέατρο, kamishibai και παραδοσιακά και μεσαιωνικά καταλανικά τραγούδια, που μας έφερε πιο κοντά σε μια εποχή που το Βασίλειο της Αραγονίας κυριαρχούσε στη Μεσόγειο.
Το απόγευμα της Δευτέρας 5 Αυγούστου ξεκίνησε με Εργαστήριο Ηπειρώτικου Πολυφωνικού Τραγουδιού με τον Δάσκαλο Ευάγγελο Κώτσου και τα μέλη της ομάδας του Πολυφωνικού της Ηπείρου ενώ το βράδυ ακολούθησε η συναυλία με πολυφωνικά τραγούδια από τη Βόρεια Ήπειρο. Τραγούδια της ξενιτιάς, του έρωτα αλλά και ιστορικά.
Το δεύτερο εργαστήριο του απογεύματος της Δευτέρας ήταν το Μάθημα Ταραντέλλας με τους Mico Corapi & Vittoria Agliozzo. Οι χοροί της Νότιας Ιταλίας είναι χοροί ζευγαριών που χορεύονται από μια ομάδα ανθρώπων σε κύκλο, σε γιορτές των δρόμων, σε γάμους, και σε στιγμές χαράς και διασκέδασης. Η δύναμή τους είναι η χάρη που έχουν να δημιουργούν με απλές κινήσεις επικοινωνία πέρα από κάθε λέξεις και γλώσσα.
Το βράδυ στη συναυλία τους με τίτλο “Synántisi (από την ελληνική λέξη ”συνάντηση”), ο Mico και η Vittoria, δύο ψυχές από τον Νότο, (αυτός από την Καλαβρία και εκείνη από τη Σικελία) μάς παραδοσιακούς ήχους και μουσικές από τη νότια Ιταλία με τραγούδια της δουλειάς και της αγάπης.
Αργά το βράδυ της Κυριακής 4 και της Δευτέρας 5 Αυγούστου, μετά τις παραστάσεις, ακολούθησε η προβολή ταινιών. Προβλήθηκε το μεξικάνικο ντοκιμαντέρ “Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ / LA REVUELTA” της Lucero González σε συνεργασία με το 8ο Φεστιβάλ Ισπανόφωνου Κινηματογράφου Αθήνας – FeCHA, την Πρεσβεία του Μεξικού και του Instituto Mexicano de Cinematografía (IMCINE) αλλά και ένα αφιέρωμα στον Περουβιανό σκηνοθέτη Roberto Bonilla σε συνεργασία με το 8ο Φεστιβάλ Ισπανόφωνου Κινηματογράφου Αθήνας – FeCHA και την Πρεσβεία του Περού.
Το απόγευμα της Τρίτης 6 Αυγούστου ξεκίνησε με το εργαστήριο “Οι ήχοι της παράδοσης” (ο μουσικός κόσμος και οι χοροί της Καλαβρίας του Ιονίου), από τους Gabriele Trimboli, Mico Corapi και Vittoria Agliozzo. Μας σύστησαν την λαϊκή μουσική της περιοχής του Ιονίου της Καλαβρίας, τους χορούς και τα όργανα που χρησιμοποιούνται και τη χρήση τους στις γιορτές της τοπικής κοινότητας αλλά και στις οικογενειακές συγκεντρώσεις.
Το ίδιο βράδυ, μέσα από το project “Caristhò”, οι τρεις τους, μάς παρουσίασαν τραγούδια και παραδοσιακές μπαλάντες της Καλαβρίας. Το Caristhò (Ευχαριστώ, στην ελληνική γλώσσα) είναι μια έκφραση ευγνωμοσύνης που απευθύνουμε σε όσους στο πέρασμα των αιώνων διατήρησαν την ταυτότητα ενός λαού μέσα από τη μουσική, τα τραγούδια και τους χορούς.
Το δεύτερο εργαστήριο του απογεύματος της Τρίτης ήταν το Σεμινάριο “Μια οικολογία των ιστοριών” από το Περιπλανώμενο Μουσείο των Πολιτισμών με τον Pep Beltran και την Πετρίνα Βάσσου. Συζητήσαμε για τις ιστορίες. Τι ξέρουμε για αυτές; Πώς γεννιούνται; Πώς αναπαράγονται; Ποιο είναι το φαγητό σας; Πού κρύβονται ή καταφεύγουν; Έχουν εξαφανιστεί κάποιες ιστορίες; Γιατί πεθαίνουν; Μέσα από αυτά και πολλά ακόμη ερωτήματα, ταξιδέψαμε για να συνθέσουμε μια “οικολογία ιστοριών”.
Η αυλαία για το Movimentos έπεσε το βράδυ της Τρίτης 6 Αυγούστου με τις Κούπες σε μια ξεσηκωτική συναυλία με το ελληνικό συγκρότημα που ακροβατεί ανάμεσα στο ροκ και την παράδοση.
Εκτός από τα δικά τους κομμάτια, ακούσαμε και πασίγνωστες διασκευές, παιγμένες με τον δικό τους ιδιαίτερο τρόπο, χαρίζοντάς μας μια εκρηκτική ζωντανή εμφάνιση που ξεσήκωσε το κοινό και έκλεισε με τον καλύτερο τρόπο τις εκδηλώσεις του Movimentos.
Ζήσαμε έξι, κυριολεκτικά, αξέχαστες μέρες γεμάτες μουσική, τραγούδια, χορό και αφήγηση. Διαφορετικές γλώσσες, διαφορετικοί λαοί και κουλτούρες σε ένα συναρπαστικό ταξίδι στην Μεσόγειο!
Συνειδητοποιούμε για ακόμα μια φορά πόσο η μουσική μπορεί να ενώσει, με τρόπο μοναδικό, διαφορετικές παραδόσεις και πολιτισμούς, δημιουργώντας ένα κοινό πεδίο έκφρασης και χαράς.
Το Movimentos τελείωσε, οι αγκαλιές μας άδειασαν αλλά οι καρδιές μας είναι γεμάτες συναισθήματα και ονειρεμένες αναμνήσεις που θα μας συντροφεύουν για καιρό.
